 Gwara śląska
A
abcybilder = naklejka
abfal = błąd, śmieć
ablyger, ablyjger = sadzonka
abo = albo
Achim = Joachim, por. Chimek
achtlik = ósma część czegoś
afa = małpa, a. głupia mina *szczylać afy (robić miny)
Agnys, Agnysa = Agnieszka
aji = nawet, także, również
ajmer, ajmro = wiadro
ajncla = mieszkanko jednopokojowe,kawalerka
ajntopf = gęsta zupa, jako obiad jednodaniowy
akuratny = prawidłowy, taki jak trzeba
Alojz, Lojz = Alojzy
ała! = boli! (okrzyk z bólu), a.wariactwo (mieć ała) * Ty mosz ała na boloku.
Amerykon = Amerykanin
amolok = cukierek miętowy
Ana = Anna
ancug = ubranie, garnitur * ancug=galoty+westa+kabot
Angela = Aniela
anong (mieć) = być głupim * Ty mosz anong!
Antonik, Antoniczek = św. Antoni, figurka św. Antoniego
antryj = przedpokój * We antryju na bifyju stoi szolka...
anwajong = oblewanie nowego domu, mieszkania
anyżki = anyżowe ciasteczka
ańfachowy = zwyczajny, bylejaki,prostacki
apfelmus = mus jagłkowy
apluzyna, apluzina, apfelzina = pomarańcza
aptyka = apteka
aptykorz = aptekarz
arbaj, arbajancug = ubranie robocze
as = ktoś super, lepszy od innych * Ale mosz auto, tyś je as.
asić sie = chwalić się, pysznić się * Niy aś sie tak tymi szczewikami!
aska = dumna, zarozumiała dziewczyna, chwalipięta, "Asić sie" znaczy "chwalić się"
aszynbecher = popielniczka
augustki = jabłka papierówki
ausgus = zlew * Łodcedź te zimnioki do ausgusa!
aże = że, aż
B
baba = żona, kobieta
babowka = babka drożdżowa, a. forma do pieczenia babki
babrać = brudzić
babrok = brudas
babskie scochy = szczaw
bachraty = pękaty, wybrzuszony
badki = kąpielówki * Czamu sie niy sebleczesz do badkow?
badnonć = zobaczyć, przypatrzeć się * Dadniuj tam yno co robiom te bajtle.
bajlaga = kanapka, klapsznita z czymś, plasterek sera lub kiełbasy między dwoma kromkami chleba
bajs = kęs, a. ugryzienie czegoś lub kogoś * Twoj pies mie bajsnoł w żić
bajsnyć = ugryźć, skosztować
bajtel, bajtlik = dziecko, chłopiec
bajukać = raczkować, chodzić na czworakach
bajzel = nieporządek, bałagan
bakać = pracować, a. palić papierosy * Alech sie dzisioj nabakoł!
bakpulwer = proszek do pieczenia
bal, bala = piłka * Pogromy sie w bal?
baliczek, balik = piłeczka
baloniok = wóz z gumowymi kołami, z oponami
bamoncić = mówić bez sensu, bredzić, kręcić się w głowie * Łod tyj pogody je żech dzisioj tako
bamontno!bamontny = oszołomiony, z zawrotem głowy
bana = kolej
banhof = stacja kolejowa, dworzec
bania = dynia
baniorz = kolejarz
banka = tramwaj
bas = brzuch
basok = brzuchacz, grubas, wielki brzuch
bauplac = budowisko, plac budowy
barches = słodka bułka
barzoła, barzoły, barzelisko, barzolisko, barziny, barziska = mokradła, bagno
beblać = mówić od rzeczy * Już sie zawrzij, bo yno beblosz a beblosz!
bebok = ktoś brzydki, ohyda
bele jaki = byle jaki
bele kaj = byle gdzie * Bele kaj nie byda robioł, yno na grubie abo na banie!
belek, balek = belka
belontać = mieszać, kiwać się, majdać, dyndać * Cosik mi sie belonce kole szłapów!
berać = opowiadać np. bajki
Bercik = zdrob. Hubert, Norbert, Robert...
beretka = beret
berga, bergowa. bergowka = kamień, bryła czegoś bery = bajki * To bery i bojki a niy prowda!
beskursyjo = hultaj, cwaniak
beszong = nasyp kolejowy * Pasymy kozy na beszonku!
betlowac = chodzić po prośbie
betlyjka = stajenka betlejemska
bez = bez, a. przez * Idymy na przima bez pole.
bez lato = latem, podczas lata
bez połednie = w południe
bez zima = zimą, podczas zimy
bezma, bezmała, bezmałaś, bezma, bezmaji = ponoć, prawdopodobnie * Bezmała Bercik je chory?
Bezto = z tego powody, dlatego, przez to
beztydziyń = w ciagu tygodnia * Na beztydziyń jymy yno żur a wodzionka!
Biczym po zadku! = tak wołano, gdy na wozie konnym usiadły bez pozwolenia dzieci, żeby się "karnąć".
bifyj = kredens
bigel, bigiel = wieszak na ubrania
biglonzko, biglołzko = żelazko
biglować = prasować
biglynbret = deska do prasowania
biksa, bikska = puszka, konserwa * Na wieczerzo łotworz tam jako biksa ze śledziami!
binda = bandaż
binder = krawat
biołko, biołtko, biołko = białko z jajka
bioły = biały
biydaszyby = podobne do studni dziury w ziemi, do wydobywania wegla "po amatorsku"
biza = kant w spodniach
blacha = płyta kuchenna, wierzch pieca węglowego, na którym stawia się garnki podczas gotowania
blachowy, blaszanny = blaszany
blaszok = coś z blachy, np. pomieszczenie sklepowe o blaszanych ścianach
blank = zupełnie * Tyś chyba blank ogup!
blaza = odcisk, pęcherz, np. na ręce od roboty lub na nogach po długiej wędrówce
blindar = ślepa kliszka
blizablajfer = piorunochron
blukać, blakać = gadać bzdury
blyndować = oślepiać
blomwaza = wazon
błoznować = żartować
błozny = żarty, błaznowanie * np. robić kgoś za błozna (żartować z kogoś)
bocoń, bocóń, boczoń = bocian
bodnonć = ukłuć
bojtlik, bojtliczek = torebka
bok, boki = zasłona
bolawy = bolący
boliłoczka = kwiatki jaskry
bolok = miejsce bolące, siniak, wrzód
bombon = cukierek
bonclok = garnek, garnek gliniany
bonkawa = kawa, kawa naturalna
bonty = kolory
borajstwo = biedaczek, ktoś komu się współczuje * Borajstwo, piznołeś sie w gowa?
borok = nieborak, a. oferma
Boże pomogej! = Boże pomagaj! * To pozdrowienie dla napotkanego przy pracy, odpowiadało się: Dej Panie Boże!
bożo krowka = biedronka
bracik = brat
brateringi = śledzie opiekane
bratkartofle = smażone kartofle
bratruła, ruła = piekarnik
brauza = oranżada, napój musujący w butelce lub w proszku do rozcieńczenia
brecha = łom
brele, bryle = okulary
brelok, brelaty = okularnik, noszący okulary
breweryjo = awantura
briftasza = portfel
bronocić = rumienić się, zmienić kolor przy pieczeniu * Wejrzij do pieca czy sie już tyn kołocz po leku bronoci.
bronok = ktoś brązowy, "brązowy koń"
bronotny = brązowy
brusek = szlifierka, kamień do ostrzenia noży, kosy...
brusić = ostrzyć, szlifowć
brutfanka = garnek do pieczenia mięsa
bryja = gęsty kompot z gruszek, a. wigijna moczka
brynol = denaturat, albo alkoholik
brzidok = ktoś nieładny, niesympatyczny
brzim, brzym = modrzew
bubikopf = kok
buczeć = gderać, marudzić
buda = szkoła, a. bramka na boisku, a. kram, stoisko na targu lub na odpuście
budziorz = bramkarz, a.sprzedawca w budzie
buks = mały drać, sympatyczny urwis
bulić = burzyć, niszczyć, a. płacić
bulkać = bulgotać, a. mówić za dużo lub niewyraźnie
bulknonć coś = palnąć głupstwo, odburknąć
bulknonć sie = utopić się, topić się
buła = guz, opuchlizna
butlować = hałasować
być w doma = zrozumieć
byfyj, bifyj = kredens
bymbyn = bęben, a. chłopczyk
byrkać = odbijać po jedzeniu
byrna = żarówka
byszta = szczotka
bysztek = sztućce
C, Ć
cangi = obcęgi
canpasta = pasta do zębów
capnąć = złapać
cedzitko = sitko
cera = córka * Waszij cerze to już cheba łozimnoście?
cerziczka = córeczka
cesta = droga
chachnyć sie = pomylić się, uderzyć się * Alech sie chachnoł!
chacharstwo = łobuzeria, draństwo
chachor = łobuz
chacka = chusta do noszenia dziecka, nosidełko * Dej synka, wezna go do chacki!
chaderlok, szmaciorz = skupujący stare szmaty, butelki, złom (w zamian dawał pieniądze, garnki...)
chadra = szmata
cham = skąpiec
chamić sie = skąpić
chamliwy = skąpy
chamster = chomik
charboły = stare buty
chark = "ciężka" ślina
charkać, chorkać = ciężko spluwać * charkosz jak stary chop!
charlać, chyrlać = kaszleć * Ty yno chyrlosz a churlosz, czamu sie niy lyczysz?
charnonć = ugryźć
chasie = popiół
chasiok = śmietnik
chawerfloki = płatki owsiane
chazuka, hazuczka = koszulka, sukieneczka dla dziecka
chichrać = śmiać się
chichry = śmiechy
Chimek =Joachim
chlasnonć = uderzyć * Chlast go w pysk!
chlyw = chlew
chłabinka = patyczek, gałązka, pręcik
chodzić po fechcie = żebrać
chop = mąż, mężczyzna
chopionka = kobieta ubrana po chłopsku, w śląskim stroju ludowym (chłopskim)
Chowcie sie! = bądźcie zdrowi, do widzenia
chrobok = robak
chuderlok = nieborak, biedactwo
chybło = zabrakło
chycić = wziąć, złapać, rozpocząć * Chytomy sie za ta robota!
chyrczeć = chrapać
chyrtoń = gardło, przełyk, krtań
ciaciany = ładny
ciamble = wróble
ciaplyta, ciapulyta = błoto
ciarach = brudas
cicik = coś puszystego, miękki
kłębuszek czegoś np. mlecz=dmuchawiec
ciciuś = kotek, zdrobniale o kimś
cielepa = gapa, nieudacznik
ciepać = rzucać * Ciepnij bala!
ciepać sie = podskakiwać, buntować się, nie zgadzać się * Co sie ciepiesz smarkoczu!
ciepać = rzucać
cig, cig, ciga... = wołanie na kozę
Cila, Cyja = Cecylia
cilip = wróbel, a. jakiś ptak
cima, ćma = ciemno
ciompa = katar, wycieki z nosa
ciompel = wróbel
ciong = odejdź stąd, idź już
ciongnie = wieje * Zawiyrej te dźwiyrza bo ciongnie po nogach!
ciorać sie = brudzić się
ciotka = ciocia
cip, cip, cip... = wołanie na kury
cipa, cipka, cipeczka = kura, kurka
ciś! = idź!
ciść coś = cisnąć, pchać np. wózek z węglem
ciść kaj = iść gdzieś * Kaj ciśniesz, do roboty?
ciućmok = niedorajda
ciul, ciulik = "siusiok", a.dureń, oferma (wulgarnie)
ciulnonć się = uderzyć się, pomylić się
ciupać = rąbać * Uciupej tam drzewa bo chca łogiyń słożyć!
ciupnyć się = zamienić się * Ciupnyć sie brifmarkami!
ciyngiym = za jednym razem, ciągle
ckliwić sie = tęsknić
cmyntorz, smyntorz = cmentarz
cni mi sie = tęskni mi się
coby = żeby
colsztok = miara (do składania)
cołki = cały, całkowity, zupełny * Cołki dziyń yno robota a robota!
cosik = coś
cornuch = brudas
cuda krowskie! = co to za dziwadło!
cudować = wydziwiać
cufal = przypadek
cufalym = przez przypadek
cug = pociąg, a. przeciąg, ciąg w kominie * Niy ma dzisioj cugu i sie w piecu niy poli.
cwaja, cwajka = dwója (dawniej najgorsza ocena w szkole)
cwek = pinezka
cwerg = krasnoludek, coś małego
cwibak = sucharki
cwinga = klamra
cwist = wełna, przędza, włóczka do cerowania * Słabe to jak cwist!
cwiter, cwiterek = sweter
cycek, cycki = pierś, piersi
cyckać = ssać, mieć w ustach cukierka * Co tam w gymbie cyckosz, szkloka?
cycyhalter = biustonosz
cyferblat = tarcza zegarowa, a. twarz
cyganić = kłamać * Niy cygoń, godej prowda!
cygaństwo = kłamstwo
cygarety = papierosy
cygon = kłamczuch, Cygan
cyja = akordeon
cysorz = cesarz
czakać = czekać
czamu, czymu = dlaczego
czechmon = diabeł, czart
czelodka = grupa kolegów
czeski, ceski = 10 groszy
cześnia = czereśnia
czopka, copka = czapka
czorne kluski = "kluski śląskie" zwane też "tartymi"
czorny, corny = czarny, brudny * Ty pieroński czorny dioble!
czosać = czesać
czwortek, szczwortek, sztwortek = czwartek
czynsto = często
ćma, cmok = ciemno, ciemność * Miałach strach iść po ćmoku!
ćmi sie = zmierzcha
ćmiyl = oferma
ćwierć = kwadrans * Je ćwierć na jedno! (godz. 12.15)
ćwiertka = ćwiartka czegoś
ćwikel, ćwikla = buraki pastewne, czerwone, rzepa
ćwok = oferma
D
dać dzióba, dać dzióbka = pocałować
dać kusku = pocałować
dać pozdrowić = Ciotka wos dała pozdrowić.
dać pozor = uważać
dałerwele = loki po trwałej ondulacji
damboki, dymboki = głęboki
damulka = strojnisia
danga, dynga = tęcza
darymnie = daremnie
darymny futer = nie potrzebnie, na próżno, ktoś daremny
deka, deczka = koc, narzuta, a. sufit
dekel, dekiel = wieko, pokrywa, a. rozum * Coś ci pizło na dekel! (zwariowałeś)
deklik = wieczko, pokrywka
dekować = zakrywać coś, chować się, kryć, a. robić dach
delówka, dylówka = podłoga
diasek = diabeł * Do diaska!
dinks = takie coś, słowo joker, zastępuje wiele rzeczowników * W maszynie zepsuł mi sie taki dinks.
dioboł = diabeł
diosecki = diabelski
diosek, diosi = diabeł, diabli
do kupy = wspólnie, razem
do siela = do tereaz
dochtor = doktor, lekarz
dociepnyć = dorzucić * Dociepnij wonglo do pieca!
dociyrny = dociekliwy * Niy być taki dociyrny!
doczkej = poczekaj, uważaj sobie, zaraz ci pokażę * Doczkej, doczkej,zaro cie chyca!
dołza = gniazdko elektryczne
dombek = chryzantema
Dorka = Dorota
dorta = tort
dować = dawać * Niy dowej psu wosztu! dować pozor = uważać, polnować się * Dej sie pozor na tego synka!
drabiniok = drabiniasty wóz
drach = latawiec
drajfus = szewskie kopyto
dran = moja kolej * Teroski jo przida dran!
drap, drapko = szybko
drobnioki = drobniaki
droźnić sie = napastować, denerwować * Niy droźnij sie z moim psym!
drynda = stary pojazd
drzistać = puszczać bąki, a. przewracać się
drzizga = drzazga
dubel = narzuta męska
dudlik = kok
du dom = do domu * Ida du dom!
dugi, dugszy = długi, dłuższy
duldać = pić * Wyduldołeś cołko flaszka?
durch = ciągle
durchfal = rozwolnienie
durknefel = zatrzask
dycki = zawsze
dyć = przecież, właśnie
dylówka = podłoga
dzbonek, dzboneczek = dzbanek, dzbanuszek
działać = robić masło
dziecka = dzieci * Co te dziecka tak niyskoro idom spać?
Dzieciontko = podarunek pod choinkę
dziedzina = wieś, osada, włąsne gospodarstwo
dziepiyro, dziepro = dopiero
dzierżeć = trzymać
dziołcha = dziewczyna
dziołszka = dziewczynka
dzióbek, dzióbeczek = pocałunek * Dej dzióbka!
dzisio, dzisioj = dzisiaj
dzisiok = dzisiaj
dziubnonć = skosztować, dziubnąć
dziwać, dziwować sie = patrzeć, zachwycać się * Dziwej sie yno!
dziwoczyć = wariować, a. poganiać, popędzać
dziwoki = dziwny, a. dziki
dziycia = dziecko, dzidziuś
dziyndzioł, dziendzioł = dzięcioł
dziynnie = codziennie
dźwiyrza, dźwiyrze = drzwi * Klupnij we dźwiyrza!
E
Ecik = Edek, Edzio
elefant = słoń
elektrykorz = elektryk
elemyntorz = elementarz
eli, eźli, jeźli = czy, albo, o ile, jeżeli
eliby = gdyby, jeśliby
elwer = bezrobotny, a. rzut karny
erlyjz = zamawiam, zaklepywanka podczas zabawy
erbnyć = dostać coś, zrozumieć coś, odziedziczyć
Erna = Ernestyna
erplich = spadek, coś po kimś *erplich po ciotce
eszcze = jeszcze
Ewangelio = Ewangelia
F
faber = kwiat bławatek
faca = policzek, uderzenie w policzek
fach = zawód
fachman, fachmon = fachowiec
fajer = święto, dzień wolny od pracy
fajfka = fajka
fajnie, fajniście = ładnie
fajnidło = elegancik, ktoś dbający o siebie
fajniontko = por. fajnidło
fajnisty = ładny, bardzo ładny
fajny, fajnisty = ładny
fajrant = koniec roboty, wolne * Fajrant na dzisioj!
fakla = pochodnia
faltenrok, faltynrok = spódnica z fałdami
falta, falt = fałda
familijo = rodzina
familok = dom wielorodzinny, przedwojenny "blok mieszkalny"
fana, fanka = chorągiew, chorągiewka
fandzola = fasola
fandzolić = mówić od rzeczy
fara = probostwo
farbiczki = kwiaty chabry
farbić = farbować
faron = drań, por. pieron
farona kandego = przekleństwo
faronić = przeklinać
farorz, farorzyczek = proboszcz, ksiądz
farski = proboszczowski
fazan = bażant
fechta = żebranina
fedra = sprężyna
fedrować = kopać węgiel, a. dyskutować
ferszter, feszter = leśniczy
fest = mocno, bardzo, a. święto, uroczystość
fet = tłuszcz, smalec * Zjysz sznita z fetym?
festelny = silny
fiber = gorączka, drgawka
fibermas = termometr
fifrać = brudzić się
fifrok = brudas, a. ubrodzona twarz
filok, filer = wieczne pióro, coś do pisania
flance = sadzonki roślin
flaps = zupa regeneracyjna, np. dawana na kopalni
flaszka = butelka
flek = plama * Mosz na jakli tusty flek!
flekować = łatać dziury w butach, przybijać podeszwy
flider = bez, krzak bzu (roślina)
fliger = samolot
flinta = strzelba, karabin
floster, flojster = plaster * Musza sie boloka na gymbie zaflostrować!
fojercojg = zapalniczka
fojera, fojerka = ognisko
fojerman = strażak
fol = pełno * Nalyjcie mi fol bynzyny!
fons = wąs
font = jednostka wagi równa 0,5 kg
fort = gdzieś tam, daleko * Francka niy ma, pojechoł fort!
forant = zapas * Mom zaforantowany miech cukru!
forhang = zasłona
fora = wóz
formon = woźnica * "Formońskie" komendy dlo konia: wio (ruszaj), prr (stój), heta (w prawo), cichi (w lewo), curik (do tyłu).
forskać = pluć, parskać, kichać
forsztelować = wyobrażać
Francik = Franek
Francka = Franciszka
frela, frelka = dziewczyna, dziewczynka * Z Agnysy je rychtig gryfno frelka!
Frida = Elfryda
Fridek = Fryderyk
frop, fróp = korek * Niy chce wylyźć z flaszki frop!
fto = kto
fuczeć = sapać, dyszeć, ciężko oddychać, a. mieć pretensje * Czamu sie fukosz!
fuknąć = skoczyć
fulać = zmyślać, opowiadać bzdury * Fulosz bele co!
funt = pół kilograma
furgać = fruwać, latać
fus = noga
fusbal = piłka nożna
fusiska = wąsiska, wąsy
fuslapy = onuce
futer = pokarm dla zwierząt * Gołymbiorz kupioł łoziym kila futru!
futerbach = flanela
futermylok = piernik odpustowy
futra = futryna
futrować = karmić zwierzęta * Nafutrowołeś kroliki?
fuzekla = skarpeta * Na sznorze szuszom sie fuzekle!
fyjderbal = przyjęcie w ostatni dzień szkubania pierza
fyrlać = mieszać
fyrlok, fyrloczka = mątew, przyrząd do mieszania
fyrzichy = brzoskwinie
G
Gabi = Gabrysia
gadzina = zwierzyna domowa, a. drób
galan = zalotnik
galancić sie = zalecać się, kochać się
galanty = elegancki
galert = galaretka
galoty, galotki = spodnie, ciepłe damskie majtki
galować sie = wystroić się
gańba = wstyd * To bydzie gańba na cołko wieś!
gardiny, gardinki = firany, firanki
gardinsztanga = karnisz
garniec = duży garnek
garus = bałagan * Ale tu momy garus!
garusić = bałaganić * Aleś tu chopie nagarusioł!
gazok = piłka do tenisa ziemnego
gdowa. gdowiec = wdowa, wdowiec
geburstak, gyburstak = urodziny
geltag = wypłata * Czamyś cołkki geltag przepioł?
geltasza = portfel
gelynder = poręcz * Zefek sjyżdżo po gelyndrze!
gerować = fermentować
gibać sie = śpieszyć się
gibej sie, gibnij sie = pospiesz się
gibki, gibko, gibkie = szybki, szybka, szybkie
gibko = prędko, szybko * Leć tam, a gibko!
gichnonć = uderzyć, chlusnąć
gik = dwukółka, bryczka z dwoma kołami i dyszlami
gipsdeka = sufit
giskana = polewaczka
gitra = krata, okratowanie
gizd = drań, łobuz * Ciś ty pieroński giździe!
gizdula = przezwisko wobec kobiety
glaca = łysina
glacaty = łysy * Taki mody a już glacaty!
glacoń = łysy
glajcha = zakończenie pewnego etapu robót
glajzy = szyny
glanc = wysoki połysk * Wypucuj to na glanc!
glancować = polerować, czyścić, ubierac się odświętnie
glashaus = szklarnia
glaska = szklanka
glazyjki = rękawiczki (skórzane) * Patrz jak sie asi w nowych glazyjkach!
gliniok = glinianka
gładko = ślisko
gnojok = obornik, miejsce na obornik, gnój * Łażom kury po gnojoku i maszkecom!
gnot = kość
gnotek = pniak do rąbania mięsa u rzeźnika
godać = mówić * Niy godej tela!
godka = mowa * Niy moga suchać tyj gupij godki!
Gody, Godni Świynta = Boże Narodzenie
goik = choinka, a. drzewko wielkanocne
gojny = gajowy, leśniczy
golacz = fryzjer męski * Idź do golacza, niych ci te szkuty łobszcziże!
gołymbiorz = hodowca gołębi * Dobry gołymbiorz potrafi odróżnić następujące gołębie:
polnioki,młodzioki, briwy, rołty, sztajfy, sztrasery, siwki, wyczoki, fale,
kurzoki, wyczoki, szymle, kapszoki i piyrzoki.
gonsiony = gąsienice, robaki
goń = polowanie
gora = strych, poddasze * Stare szczewiki winiyś na gora, jeszcze sie przidajom!
goreć = palić się * Wejrzij do żeleźnioka czy jeszcze gore!
gorek = garnek
gorczek = garnuszek * Nańcie gorczek bonkawy!
gorki = gorący
gorko = gorąco
gorol = nie Ślązak * Ale z ciebie gorol! * Gorol, a jaki porzondny!
gorolka = nie Ślązaczka, a. góralka sprzedająca po domach drewniane zabawki, fyrloki, warzechy itp.
Gorolowice = jakaś tam miejscowość poza Śląskiem * Ciś tam do tych swoich Gorolowic!
goroncznik = termometr
gorszyć sie = gniewać się
gorść = garść
gorzoła, gorzołka = wódka
gowiedź = ptactwo domowe
graczki = zabawki, zabawa * Z graczkow przidom płaczki!
grajfka = zręczność, umiejętność robienia czegoś * Łona mo do kwiotkow grajfka!
grajfnie = zręcznie
gris, grisek = grysik
grodza = przegroda w piwnicy np. na kartofle
gruba = kopalnia * Moj chop robi na grubie!
gryfcok, gryfniok = elegant
gryfny = ładny
Gryjta, Gryjtka = Małgosia
grziwka = grzywka
gulik = kanał sciekowy, kratka ściekowa, wlew do kanalizacji
gumin = guma * Szukom gumina na szlojder!
guminiok = gumowa piłka * Wloz mi chrobok do guminioka!
guminknypel = gumowa policyjna pałka
gupi = głupi
gupielok = głupek * Dyć to same gupieloki!
gupoty = głupowt, bzdury
guptaś = głupek * Niy kamrać sie z tym guptasiym!
gusiok = prosiak
Gustla = Augusta
Gustlik = August
gybis, gyjbis = sztuczna szczęka * Czymuście dzisioj bez gybisa!
gymba = usta, twarz
gynsi pympek = stokrotka
gypechalter = bagażnik rowerowy
gypel = kierat
gyrcnyć = czknąć
gyrglas, gerglas = szklana wężownica, urządzenie potrzebne do robienia wina
gyry = nogi
gywera = karabin
gywinta = odważniki
gzuć = szebko lecieć, jechać * Czamu gzujesz tak na kole?
H
hab = kradzież * Ida na hab!
habić = kraść * Nahabiołech trocha cześni!
haderlok = zbieracz szmat
hadra, chadra = szmata
haja = awantura * Ale bydzie w doma haja!
hajcować, podhajcować = palić w piecu, rozpalać ogień * Nahajcuj w piecu!
hajer = pracownik fizyczny, górnik * Wiluś robi za hajera!
halba, halbka = pół litra (wódki)
halbdeker = powóz częściowo zakryty dachem
halter = sprzączka, zapinka
hałskyjza = ser domowy z kminkiem * Hałskyjza nojlepij niy wynio!
handszuły = rękawice robocze
hankejsi = dawniej, kiedyś
hantuch = ręcznik
hań, haj, hanej = tam
haratać = drapać, kaleczyć * Poharatoł sie na płocie!
harboły = ciężkie buty
hareszt = areszt, więzienie
harynki = śledzie
hasi, hasie = popiół * Zimom posuj śniyg hasiym!
hasiok = śmietnik * Za hasiokiym rosnom kwiotki!
haszpa = agrafka * Haszpa sie przido jak z galot knefel straca!
haszpka = mała agrafka
hawiernia = kopalnia
haziel, haźlik = ubikacja * Cysorz do haźla piechty chodzi!
hazok = zając
hebama, hyjbama = położna
hebel = strug
heft = zeszyt
heftnonć = zafastrygować coś, wstępnie złączyć lub pospawać
heklować = szydełkować * Starka piyknie heklowali!
hercklekoty = trwoga, szybsze bicie serca, choroba serca
hercowa = wielka łopata (w kształcie serca) * Hercowom to sie nabakosz!
Hilda = Hildegarda
hledani = szukanie
hned, hneda = szybko, w niedługim czasie, wkrótce * Wiosna hned!
hoczyk, hok = hak, pogrzebacz do pieca
hoł ruk = hej hop! np. przy podniesieniu czegoś ciężkiego
hołda = hałda
hołdziorze = zbieracze węgla na hałdach
hołzy = spodnie
hołzyntregi = szelki * Zrobia se szlojder z hołzyntregi!
hruby = gruby
hufnol, hufnygel = gwóźdź do przybijania podkowy do końskiego kopyta.
hut, hutek, hucik = kapelusz, kapelusik * Gryfny mo ta dziołszka hutek!
hyc = upał, skwar * Hyc dzisioj momy pieronowy!
Hyjdla = Jadzia
hyndyczka = indyczka
hyndyk = indyk
hyngel, hyngiel = uchwyt * Hyngel z taszy mom popsuty!
hyrlać = kaszleć
I
idzie to zrobić = można to zrobić
Ignac = Ignacy
inakszy = inny * Łoni maja inakszo chałpa!
indianer = indianin
inkszy = inny
interesantny = interesujący
ino = tylko
ipi = brak piatej klepki * Ty mosz ipi!
ipta = głupek, oferma
istny = prawdziwy * Z ciebie je istny gupielok!
isto = naprawdę
iść pod paża = iść z kimś "pod rękę"
Italok = Włoch * Italoki to kiepskie wojoki!
izba, izbedka = pokój * Dziecka, niy garusić w izbie!
izdebka = pokoik
iże = że
J
ja = tak * Ja, ja, a my ci godali...!
jabczok = mus jabłkowy, a. ciasto z jabłkami, wino owocowe
jadymy = jedziemy * Latoś jadymy do Niymiec!
jagódki = porzeczki * Te jagodki to kwasiory!
jajco = jajko * Zrobiymi sie smażonka z cołkij tytki jajec!
jakla, jakelka = górna część ubrania "chłopskiego" kobiety, bluza, żakiet * Łobklykłach se za ciepło jakla!
jako = jak * Jako tam stoi napisane?
jargać sie = denerwować, złościć się
jedla, jedła = jodła
jednym ciyngiey = non stop, bez przerwy
jedwob, jydwob, hedwob = jedwab
jedzok = mający apetyt * Dziwej sie, jaki tyn jedzok mo wielgi basior!
jegelniczka, jegielniczka = poduszeczka na igły * Niy siednij sie na jegelniczka!
jeli = czy, czyżby
jeglorz = krawiec
jegła = igła * Kajżech dała se te jegły!
jegliczki = druty do sztrykowania (por.) * Te jegliczki som na zoki!
jerona, jeronie = przekleństwo * Jeronie, dej mi pokoj!
jezder, jezderkusie!, jezderyjo! = o jej!, o Boże!
Jezusie, Maryjo świynto! = o Boże!, zawołanie wystraszonej osoby
jo = ja * Jo sie nazywom Jorguś!
jodło, jołdło = jedzenie
Jorg, Jorguś = Jerzyk
jscać = siusiać, oddawać mocz * Dej pozor, bo najscosz na deska!
juzaś = znowu, znów * Juzaś leci dyszcz!
jużyna = podwieczorek
jyndyk = indyk
K
kabociorz = człowiek fałszywy
kabot = marynarka
kachla = kafla, płytka ceramiczna
kachlok = piec kaflowy
kaczok = bajoro, stawek
kaczyca = żelazny piec, por.
żeleźniok
kadubek = budka lęgowa dla ptaków, karmnik
kadzić = smrodzić
kaj = gdzie
kaj jaki = jakikolwiek
kaj tam = gdzie tam, ależ skąd * Kaj tam, przeca koza niy jy papioru!
kajniykaj = gdzieniegdzie
kajsik = gdzieś
kajś = gdzieś
kaj yno = gdziekolwiek * Kaj yno wleziesz, tam gupie godosz!
kajindzij = gdzie indziej
kakałszal = napój z łuski kakaowej
kalfas = pojemnik do mieszania zaprawy cementowej
kalny = mętny
kamela = wielbłąd * Kamela mo dwa
pukle!
kamelki = rumianek
kamerlik = komórka, małe pomieszczenie
kamracić sie = przyjaźnić się * Niy kamrać sie z tym pieronym!
kamrat = kolega
kamratny = przyjacielski
kamynie = kamienie
kana, kanka = pojemnik na mleko
kapa, kapka = nakrycie czegoś (np. łóżka), końcówka czegoś (np. buta)
kapka = kropla, a. trochę czegoś
kapelka = mała czapka, kapelusik * Nasz piskup mo fajno kapelka!
kapelonek = wikary, młody ksiądz * Do naszyj wsi przyszoł mody, szwarny kapelonek!
kapistrant = ministrant
kapka = krolepla, odrobina
kapnonć sie = zrozumieć, zorientować się * Łona sie chyna nigdy niy kapnie!
kapołka, kapałka = serwatka * Łod kapołki biere mi sie na żiganie!
kapsa, kabza = kieszeń * Wyciong te rynce z kapsy!
kapuca = kaptur
kara = taczka * W karze mom piosek i kamynie!
karasol, karasola = karuzela * Zwyrtnymy sie na karasolu?
karasolnik = osoba obsługująca karuzelę
karbidka = lampa karbidowa (stosowana na kopalniach)
Karlik = Karolek
karlus = chłopak, młodzieniec, kawaler * Łod kogoś ty je, karlus? (Czyim jesteś synem chłopczyku?)
karminadla, karminadel, karbinadel = kotlet mielony, klops * Dzisioj na łobiod karminadle!
karnonć sie = przejechać się (np. na rowerze) * Dej sie karnonć na kole!
kartofel = ziemniak
kartoflonka = zupa ziemniaczana
kastlik = pudełko, skrzynka
kastrol = duży garnek z żeliwa
katelmus, katyjmus = katechizm
kecka = spódnica * Kożdo kecka mu sie podobo!
kedy = kiedy
kejnedy = innym razem * Pogodomy ło tym kejnedy!
kelnia = chochla, a. kielnia, narzędzie murarskie
kerhow = cmentarz * Kożdy z nos trefi na kerhow!
kery, kiery = który
keta = łańcuch (od roweru), a. korale, ozdobny łańcuszek * Sleciała mi keta w kole!
kibel, kiblik = wiadro
kichol = nos
kidać = poplamić, polac się (np. zupą) * Niy kidej sie żurym!
kieby, keby = jakby, gdyby
kiecka, kecka = spódnica
kiej, kiejś = kiedy
kiela = ile, wiele
kielnia = chochla, a. narzędzie murarskie
kiełzać, kiołzać = ślizgać się * Pokiołzomy sie na kiołzawce?
kiełzawka, kiołzawka = ślizgawka
kiepkować =główkować (np. piłką)
kierchof = cmentarz
kilać = łaskotać * Niy kilej mie po sie pojscom!
kimnonć sie = zdrzemnąć, przespać się
kindermyjdla = opiekunka do dzieci
kipa = niedopałek papierosa
kiper = auto wywrotka
kipnąć = przechylić się, a. umrzeć
kipować = wywracać, strząsać popiół z papierosa
kista = skrzynka * W kiście piwa je 20 flaszek!
kiszka = kwaśne mleko * Kartofle z kiszkom jemy dycki w piontek!
kita, kitka = udko np. od kurczaka
kiwnyć sie = pomylić się, zmylić
klachać = plotkować
klachanie = plotkowanie
klachula = plotkara
klachy = plotki * Zaś Ana idzie do nos na klachy!
klajd = suknia
klamor = coś niepotrzebnego, stary grat * Wyciepnij te stare klamory!
klapaczka = packa na muchy * Zaś mi dziecka wziyny klapaczka!
klapka = łapka na myszy
klapsznita = podwójna kromka chleba * Styknom ci dwie klapsznity?
klawiyr = pianino * Zagrej "sto lot" na klawiyrze.
klekotać = uderzać, kołatać
klekotka = kołatka
klepyta = nogi
klipa = oferma, a. zabawa dziecięca
kloper = trzepaczka * Jak wezna kloper to dostaniesz po żici!
klopsztanga = trzepak * Złaś synek z tyj klopsztangi!
klosztor = klasztor
klosztorno panna = zakonnica
kloszczonka = woda po kluskach * Zaniyś ta kloszczonka wieprzkowi!
klotka = klatka * Staroszek robi klotki na kroliki!
kluczka = korba np. do studni
kludzić = prowadzić, przeprowadzać się * Przekludza sie na familoki!
kluk = chłopiec
klupać = pukać, trzepać, uderzać
klyty = rozmowy
kłaki = buraki pastewne, krokiew
kłobuk = nakrycie głowy, kapelusz
kminić = oszukiwać, kłamać
knefel, kneflik = guzik, guziczek, a. osoba małego wzrostu, grubasek * Urwoł sie z szaketa knefel!
knif = sztuczka * Naucz mie tego knifa!
knipsaparat = aparat fotograficzny
knipsować = fotografować
knobloszka = parówka
knut = odchody, stolec
kocher = kuchenka elektryczna
kocik = mały kotek
kodka, kłodka = kłódka
kofer = skrzynia, walizka
kokot = kogut
kokotek, kokocik = kogucik, a. kran
kole = przy, koło * Kole chałpy mom zogrodka!
kolity = kolisty
kolybać się = kołysać się
kolybka = kołyska
kolyndniki = kolędnicy
koło = rower * Jeździsz na kole bez czimania?
kołocz = ciasto drożdżowe * Co to za niydziela bez kołocza!
kołoczek, kołoczyk = drożdżówka
kołorz, kolorz = kołodziej
komora, kumora = spiżarka * Niy wyrobiej bo cie zawrza w komorze!
konkastla = węglarka, pojemnik na węgiel przy piecu
konsek = kawałek * Ani konsek zisty niy łostało?
kopalnioki = czarne cukierki
kopidoł = grabarz
kopla = klamra od pasa, sprzączka
kopocz, kopoczyk = kopaczka, motyka
kopruch = komar * Ale kopruchy żerom!
kopyrtka = fikołka, koziołek, przewrót gimnastyczny
kopyrtnyć = zrobić fikołka
korba = ktoś pomysłowy
korflasza = naczynie do fermentacji wina
kormik = wieprzek, tucznik
korzynie = pieprz
kosok = sierp * Niynabruszonym kosokiym wiela niy nabrusisz!
koziczka = kózka
kracpuc = rodzaj tynku zewnętrznego na domach
kradziok = złodziej
kragiel, kraglik = kołnierz * Mosz niybiglowany kragel!
kraiczek = kromka chleba, kawałek * Lubia zjodać kraiczki z chleba!
krajzyga = piła tarczowa
kranckuch = babka, ciasto drożdżowe, z posypką
krasikoń = koniczyna
krauski = falbanki * Galotki z krauskami. (Majtki z falbankami)
krauza, krauzka = słoik, słoiczek * Ciotka zawarzyła sto krauzów na zima!
krepel = pączek * Kołoczki som lepsze łod krepli!
kroć = kroić
kromflek = obcas * Niy uważom szczewikow na wysokim kromfleku!
kronlojter = żyrandol, klosz na lampę
kropka = kropla
kroszonka = pisanka
króliczok = klatka na króliki
króliczorz = hodowca królików
krupnioki = kaszanka * Narobiymy fol krupniokow!
krupy = kasza
krupy pogańskie = kasza gryczana
kryka, kryczka = laska, laseczka
kryklać = mazać, gryzmolić * Niy kryklej tak w tym hefcie!
krze = wielkie krzaki
krzest = chrzest
krzok = krzak
krzikopa = rów * Wpod łożyrok do krzikopy
krzipce = skrzypce
krzipopa = rów
ksiynżoszek = ksiądz
kucać = kaszleć * Bez czopki łazisz a potym kucosz a kucosz!
kudły = włosy, sierść * Jak cie chyca, to ci te kudły wyszkubia!
kukać = zaglądać * Kuknij do komory, eli tam jeszcze je kołocz?
kukawka, kukowka = kukułka
kulać = toczyć, formować kulki, walcować
kulok = okrągły klocek
kuloryba = kalarepa
kunsztiki = sztuczki, coć rewelacyjnego
kumin = komin
kuminiorz = kominiarz
kupa = dużo * Nawalyło kupa śniega!
kupny = kupiony * Kupny kołocz je ańfachowy!
kupowane = pełne
kurzić = palić papierosy, kurzyć
kurzik = kurka, kurczak * Kupiyłach sie na torgu łoziym kurzikow!
kurzok = palacz papierosów
kusik = buziak, całusek
kwarytka = ćwiartka
kwasiory = coś kwaśnego * Te jabka to istne kwasiory!
kwaśno kapusta = szczaw
kwiść = kwitnąć
kwolić sie = chwalić się
kyjza = ser (nie twaróg)
L
labiydzić = narzekać, skarżyć się
lacie, laćki, lacze = pantofle domowe
laclik = ślimak
laga = gruby kij
lajbik = biustonosz
lajera, lajerka = katarynka * Tu mie szczyko, tam mie żgo, w żici mi lajerka gro! (powiedzonko)
lajerman = kataryniarz
lajsta = listwa
lak = farba, a. cerata
lakować = malować, lakierować
lakowany = malowany, lakierowany
lamyncić = narzekać, skarżyć się
lałfka = oczko w po nczosze
lańcuch = łańcuch
larmo = hałas, awantura * W tym larmie idzie łogupnonć!
larmować = hałasować
latosi = tegoroczny * Latosi jabka som słodke.
latoś = w tym roku * Latoś fajnie w zogrodzie poschodziyło!
latowy = letni
lauba = altana, zadaszenie, ganek przy domu
laufbryka = bryczka, powóz
lazaret, lazaryt = szpital
leber = drań, obibok
lebioda = człowiek chorowity, leniwy
lebo = lub, albo
lecyj, lekcyj, lekcy = lżej
lecyjak, lecyjako = byle jak, niedbale
legitka = legitymacja
legnyć sie = położyć się
leko, letko, lechko = lekko, łatwo
leluja = lilia, a. dziwak
lelyń = jeleń
leżanka = tapczan
libsta = narzeczona * Libsta z kawalerym, pod jednym numerym! (powiedzonko)
lica, licka, liczki = policzki
lilowy = fioletowy
listonorka = listonoszka
liznonć = przewrócić się, upaść * Aleś liznoł ynta!
lizok = lizak * Lizok zmazany łod piosku je yno do wyciepanio!
lojfer = dywan, chodnik, a. rychliwe dziecko
Lojzik = Alojzy
lomp = drań * Ty pieroński lompie,
doczkej no...!
lompy = stare graty, niepotrzebne rzeczy
lotać = biegać, fruwać * Ty sie dziołszko nalotosz po tym placu!
luft = powietrze
luftplompa = pompka rowerowa, sprężarka
luftbiksa = klarabin, wiatrówka
luftować = wietrzyć
lukać = spoglądać * Luknij na ta dziołcha!
lukaty = z kręconymi włosami * Ale mocie ta cera lukato!
lulać = siusiać
lulok = "siusiok"
lyberka = wątrobianka
lygać = kłaść się spać * Trza rzykać i lygać!
lyjberwoszt = wątrobianka, pasztet
Lyjna = Helena
lyjty = lanie, bicie * Szykuj sie Ziguś na lyjty!
lyki = leki
lykorz = lekarz
lynga = długa bułka, bułka francuska
lynsztanga, lungsztanga = kierownica od roweru
lyski = leszczyna, orzech laskowy
lyże = łóżko, coś na czym się leży
Ł
łachy = ubrania * Te stare łachy trza spolić, bo yno garuszom nom w szranku.
łacny = tani
łaska = łasica (zwierzak)
łaszczyć się = łakomić się, skąpić * Łon sie łaszczy i bala niy pożyczy.
łazić = chodzić
łechtać = łaskotać
łechciwy, łechtliwy = mający łaskotki
łobciepać = obrzucać, otynkować
łobdrzistany = ubrudzony, pobity
łobiesić, łobwiesić sie = powiesić się
łobiod = obiad * Dzisioj łobiod we połednie.
łobleczony = ubrany * Chop sie bez baby doporzondku niy łoblecze.
łobleczynie = ubranie
łobloć = polać, a. posikać
łoblykać sie = ubierać się
łobroz, łobrozek, łobrozek = obraz, obrazek
łobrzinek = skrawek, odcięty z brzegu kawałek kołocza
łobsztalować = zamówić, zarezerwować, zaplanować
łobstoć = wytrzymać, wytrwać * Starzik tak na wiosna cześni gałynzie połobcinoł, że niy łobstoła.
łociypka = snopek
łodbywać = nakarmić dobytek np. kury * Trza wszystko połodbywać a jo choro!
łogiyń = ogień
łojcowie = rodzice
łoklany, oklany = bezczelny
łoklupać = opukać
łokminić = okłamać
łomasta = np. masło lub smalc na chlebie
łomylać = rzuć, ruszać ustami, ciąle gadać * Yno łomylosz tym jynzorym a łomylosz!
łonaczyć = robić, słowo joker, stosowane na określenie każdej czynności
łoński rok = ubiegły rok * Łońskigo roku tomaty lepszi poschodziyły.
łoroz = na raz * Łoroz blyskło i w nasza stodoła pieron szczelył.
łorynżada = oranżada
łosprawiać = opowiadać * Ło czym to starko łosprowiocie?
łostawić = zostawić
łostrynżyny = jeżyny
łostuda = awantura, kłopot, problem, zgorszenie * Z tym waszym synkiym to yno wieczno łostuda.
łoszkiliwiec = brzydal
łoszkliwy = brzydki, wstrętny * Za tyj komuny to było richtig łoszkliwie!
łoszkrabiny = obierki z kartofli
łoszkubek = ktoś niewydarzony, nieudacznik
łoszkubiny = szkubanie pierza
łoświycić = zaświecić
łoziym = osiem
łoziymnoście = osiemnaście
łożrać sie = spić się
łożyrok, łożarty, łożryty = pijak
łyknonć = połknąć
łysoń = łysy
M
macha = mina * Szczylo macha choby afa.
magel, magl, maglownia = magiel
majtnońć sie = minąć się, nie trafić
majs = kukurydza * Niy idymy na majs, bo gospodorz na polu!
majzel = przecinak
makówki = wigilijna śląska potrawa z maku i bułek
makówy = rękawice z jednym palcem
makron = kokos
makrony = ciastka kokosanki
malckawa = kawa zbożowa
malta = zaprawa murarska * Wciepnijcie do tyj malty trocha piosku, bo je za rzodko!
malyrz = malarz * Malyrz, mulorz i świnia, to jedna rodzina!
małpica = małpa, złośliwa osoba
mamlać = rzuć, jeść
mamlas = niedołęga, oferma
mamlasiaty = płaczliwy, oferma
mamlaty = oferma
mamlok = usta, długo jedzący obiad
mamulka = mamusia, a. babcia
mandle = migdały
Manek = Emanuel
manele = bagaże, rzeczy
mantel = płaszcz, a. opona, pokrowiec, ochraniacz
mantelszyrca = gruby męski fartuch, ubranie ochronne
maras = błoto, brud
marasić = brudzić * Sebuwej szczewiki, bo namarasisz!
markiew, markew, marekwia, markiewka = marchew
markotny = smutny * Coście dzisiaj starko tacy markotni?
Maryjka, Maryj = Maria
masara = wielka, tłusta mucha
masarnia = rzeźnia, a. sklep mięsny
masny = tłusty
masorz = rzeźnik, sklep mięsny * U masarza som masorz dzisioj sprzeduje.
maszka = kokardka, muszka
maszkecić = jeść coś dobrego * Ciomple na gnojoku siadły i maszkecom.
maszkeciorz = smakosz
maszkety = coś dobrego do jedzenie, np. cukierki
maścić = iść szybko, śpieszyć się
maślonka = maślanka
maśniczka = maselniczka, naczynie do robienia masła
matlać = plątać
maznonć = uderzyć
mazok = beksa, maruda
melka, mylka, mylzupa = zupa mleczna zatrzepana mąką
merta = mirt
meter = metr
miano = imię i nazwisko * Baba łod Alojza Porwoła mianuje sie Porwołka, abo Porwolino a czasym tyż Porwołczyno. Tak samo bydzie z
mianować sie = nazywać się * Jak sie bajtel mianujesz?
miech = worek
miechym piźniony = wariat, oszołomiony
mieć ała = być głupim
mieć kogoś rod = kochać kogoś
mieć głód = być głodnym * Ukrej jeszcze dwie sznity bo mom głod.
mieć prawie = mieć rację
mieć ptoka = być wariatem (niegroźnym)
mieć recht = mieć rację * Ty mosz recht, Francek naprowdy mo nowo lipsta.
mieć ruła = być powolnym * Z takom rułom, to cie ślimoki zadeptajom!
mierzić = denerwować, przeszkadzać, nudzić * Już mi sie mierznie te gupie godanie.
miesionczek = księżyc
mietlorz = śląski taniec ludowy
mietła = miotła * Bier mietła i ciś plac zamiatać!
miglanc = spryciarz, cwaniak
migym = szybko
Mikuś = Mikołaj
Milka = Emilia
Misiek = popularne imię psa
miszmaszyna = mieszarka do betonu
miszong = mieszanina
mita = środek np. boiska
miynso = mięso
miynsok = lubiący jeść mięso * Ale z tego synka miynsok, już jy czworto karminadla.
mlycz = mlecz (chwast)
mlyć, mołć, zemlyć = mleć
mlyko = mleko
mlyko pod nosym mieć = być dziecinnym * Niy bier sie za żyniaczka, przeca
mlyty = mielony * Mocie tyn mak już pomlyty? mosz jeszcze mlyko pod nosym!
mochanie = ręczne pranie
moczka = wigilijne śląskie danie z owoców, piernika ...
modry = niebieski * Lubia modro kapusta.
moj = mąż
moja = żona
moła = miał weglowy
mono = może * Mono spadnie żniyg na Wilijo?
mom go rod = kocham go
mom jom rod = kocham ją
mopel, moplik = motorower
morzysko, morzisko = ból brzucha * Stary Wicynt umrził na morzisko.
mota = ćma
motek = młotek
motyka = zła kobieta
możno = może * Możno ja, a możno niy, niy wiym!
mrowiec, murowiec = mrówka
muldać = ssać
mulorz = murarz
muł = miał węglowy
muskle = muskułu, mięśnie
mycka = czapka
mydalijka, mydalik = medalik
myjtermas = metr krawiecki
myjna = grzywka
mylzupa = zupa mleczna np. zatrzepana maką krupczatką
mynij = mniej
myńszy = mniejszy * Ślonsk je łod Niymiec myńszy, ale szwarniyjszy!
myrta = mirt
myśliwiec = leśniczy
N
na! = proszę, weź, zabierz sobie * Na, jydz ta szekulada!
na bezrok = za rok, w przyszłym roku
na beztydziyń = w tygodniu, w dzień powszedni * Na beztydziyń dycki jymy żur a wodzionka.
na klinie = na kolanach * Tyn synek na klinie dugo niy usiedzi.
na kraju = na brzegu
na przedej = do sprzedania
na przima = na skróty * Idymy na przima, bez las.
na zadku = z tyłu
nabity = pijany
nacinkany = pijany
naciongnonć sie = nasmarować się np. oliwką, kremem
nachtop, nachtopek = nocnik
nachytać = nałapać, dostać lanie * Niy droźnij sie z ujkym bo nachytosz!
najduch = łobuz
najscać = nasikać, oddać mocz
nale = no ale, lecz
nafolowane = napełnione, po brzegi * Fora była nafolowano wonglym!
namówiny = zaręczyny
nańcie! = proszę! weźcie! * Nańcie starziku, zjydzcie sie bombona!
napasztować = zaczepiać, drażnić
napoczonć = rozpocząć
naprany = pijany
naprowda = naprawdę
naroz, narozki = naraz, nagle
narychtować = przygotować * Ksiondz z kolyndom idzie a jo niy mom nic narychtowane!
naschwol, nasfol, naskwol = naumyślnie
naskludzać = sprowadzić
naskwol, nasfol = naumyślnie
nastalować = nastawić, wyregulować
nasuć = nasypać
natron = kuchenna soda oczyszczona
nawalony = pijany
nazdać = zrobić awanturę, okrzyczeć kogoś * Francek nazdoł dyrechtorowi i tera je elwrym.
nazod = z powrotem, do tyłu * Dej sie karnońć na kole, tam a nazod.
nażgany = pijany
nec = siatka
neclik = kok
nelki = goździki
niekiery = niektóry
nimocny = chory
niy padej = nie mów * I co ty niy
padosz?
niypoczosany = niepoczesany
niyrob = nierób
niyrod = niechętnie
niyroz = nieraz
niyrychtig = nienormalny * Łońskigo Francec slecioł na gowa i je niyrychtig.
niyskoro = późno * Tyn zygor idzie niyskoro.
niyżdżały = niedojrzały * Łod jedzynio niyżdżałych jabek Erwin dostoł sraczki.
nieskorzij = później
nogawica = nogawka
nogły = porywczy
nojprzod = najpierw
nudle = makaron * Fater, nudla mocie na pysku!
nudelkula = wałek do ciasta
nudelzupa = zupa, rosół z makaronem
nupel = smoczek
nynać = spać * Nyny, nyny... śpij malutki!
nynok = materac do spania na podłodze
O
obalić = przewrócić * Sztynks tu, że sie chyba zare obala.
obciepać = obrzucić, otynkować
obcyrklować = zaplanować * Tak żech to łoncyrklowoł, ze mi na płot trza akurat 28 sztachet.
oberiba = kalarepa
obiesić = powiesić, powiesić się
obiyli = pszenica
obleczka = powłoczka na pościel
obłapiać = obejmować, ściskać
obstoć = wytrwać
ochlany = natrętny, a. pijany
ociypka = snopek
odewrzić = otworzyć
oma, omka, omeczka = babcia * Starko? Czamu Francek godo na swoja babcia oma?
omaścić = dodać tłuszczu
omszlag = zakładka, mankiet
Ojgyn = Eugeniusz
ojla = złośnica, wariatka * Chyba za tako ojla sie niy wydosz?
oklany = natrętny, a. pijany
okompać sie = wykąpać się
ołbajny = krzywe nogi, w kształcie litery "o"
oły = krzywe nogi
opa, opka, opik = dziadek * Moj opa za kawalyra boł wojokiym.
opaterny = ostrożny
opica = małpa, a. oferma
oplerek = parówka
ordeka = sufit
ostrynżyny = jeżyny
ostuda = kłótnia, nieporozumienie
oszkliwe = brzydkie, wstrętne
oszkrabiny, łoszkrabiny = obierki z jabłek czy ziemniaków
oszkrobać, łoszkrobać = obrać ziemniaki, marchew
owerol = dres
owiynzina = wołowina, mięso wołowe
ożarty, ożryty = pijany * Mamo, mamo, Zefek dzisioj niy ma łożarty i prosto do dom maści.
P
pachoł = smarkacz, wyrostek * Taki pachoł a jeszcze sie zejscoł!
padać = mówić, powiadać * Padom ci, bydzie łostro zima!
paje = baczki, pejsy
paket = paczka * Mamo, listonorka paket łod ciotki z Niymiec prziniosła!
pakynchalter = bagażnik np. w rowerze
pampoń = wieśniak
pana = guma, dziura w oponie
Paniynka = Matka Boka
paniynka = biedronka
pantofle = drewniaki, do chodzenia po placu i zogrodzie, robione najczęściej z topolowego drewna.
papiok = gwóźdź do papy z szeroką główką
papiorzany = papierowy
paplaty = gadatliwy, a. pucołowaty
paple = lica, policzki
paplok = gaduła, a. twarz
papnygle = gwoździe do papy
paprać, popaprany = brudzić, ubrudzony
papyndekel = tektura
parfin = perfum
parfineryjo = perfumeria
paryzol = parasol * Paryzol sie przido, na dyszcz abo dziecka po żici wyszczylać!
parzok = pomieszczenie, kocioł do parzenia karmy dla zwierząt (np. ziemniaków)
pasiaty = pasiasty
pasionek = pastwisko
paskuda = szkodnik, niszczyciel
pastuszki = klędnicy
patrony = kapiszony, naboje do odpustowego pistoletu
patrz sie stracić = zmykaj, zejdź mi z oczu
pazury = palce, ręce * Pokoż te niymyte pazury.
Paulek = Paweł
pecynek = bochenek chleba
pedzieć = powiedzieć
petronelka = lampa naftowa
piechty = pieszo, po nogach * Piechty sie zońda do sklepu i kupia cygarety.
pieczki, pieczorki = suszone owoce
piedronie = przekleństwo
piegaty = piegowaty
piekarok = piekarnik w piecu
pierdoła = gaduła, nudziarz
pieron = piorun, przekleństwo
pieronie = do pioruna!, przekleństwo * Zaś mi te pierońskie kury w zogrodzie zgłobiom!
pierucha = przekleństwo
pierziński = okropny
pieszczonek = pierścionek
pieśniczka = piosenka
pijok = pijak
pijus = pijak
pila = kurka, a. tabletka
pilik = kurka, kurczę * Dej pozor synek na tego pilika bo go rozdepniesz!
pilynta = kurczęta
pioczek = garnuszek, kubeczek
piontka = 50 groszy
piosek = piasek
piska = kreska, linia
piskać = piszczeć
pisok = ołówek, coś do pisania
pistołla = pistolet, broń
pitfać = kroić tępym nożem
pitfok = tępy nóż * Takim pitwokiym chleba ani tomatow niy ukreja, musisz go nabrusić.
pitnońć = uciec * Jak Francek spuścioł psa, to my wszyscy popitali na drzewa.
pitomny = nieprzytomny
piwowonia = piwonia
piyknie = ładnie
piyrwy, piyrwyj = dawniej * Piyrwyj dziecka były posuszniyjsze.
pizło = uderzyło, wybiło * Jak na kościele piźnie dwanoście, to farorz łobiod zaczyno.
piznonć = uderzyć
piźniynty = stuknięty, wariat
plac = podwórko * Na kole mogesz jeździć yno po placu.
plackaty, plaskaty = płaski
placpatrony = kapiszony
plała = peleryna, plandeka
plecionka = chałka drożdżowa, słodka bułka
plisynrok = spódnica plisowana, z zakładkami
plompa = pompa
platfus = płaskostopie
plyjt = pled
plynkiyrze = odciski na rękach od pracy
płachta = prześcieradło
płaczka = łza
płat = opłata, należność
płonka = jabłko, a. jabłoń * Fuczysz jak jyż z płonkami!
po bosoku = boso
po ćmoku = po ciemku
po gibku = prędko
po jakimu = dlaczego, jak * Po jakimu ujek pojechoł do Niymiec a my niy?
po jakimu to = dlaczego tak jest, jak to jest
po prowdzie = naprawdę
po próżnicy = nadaremnie
po ptokach = po wszystkim, to już koniec, stało się * No i momy po ptokach, cug łodjechoł.
po widoku = zanim będzie zmierzch
pociągać = wciągać smarki * Niy pociągej tak yno sie wysmarkej doporządku!
pocieszny = zabawny, wesoły
pocukrować = posłodzić
pod parza = pod rekę, pod ramię (iść z kimś)
podany = podobny
podarzić sie = poszczęścić się
podchlybiać sie = podlizywać się
podciep = podrzutek
podnoski = resztki jedzenia
podworek = podwórko
podzim = jesień
podzimki = truskawki, poziomki
podziwać sie = przyjrzeć się, spoglądać * Podziwej sie na nasza piykno chałpa.
podź = chodź
pofyrtany =zwariowany, pomylony
poganka = kasza gryczana
pogorszyć sie = pogniewać się
pohalać = pogłaskać
pojakiemu = dlaczego * Pojakimu latoś jabka niy łobrodziyły?
pojeść = zjeść, najeść się *
pojedzony = syty, najedzony
pojscać = posikać, oddać mocz
pokludzić = poprowadzić
pokroć = pokroić * Pokrołech woszt i chlyb na sznity.
poleku = pomału
policaj = policjant
policyjo = policja
polityka = narzędzie na długim kiju do gaszenia i zapalania świec w kościele.
polskie kluski = ciemne kluski z gotowanych i tartych ziemniaków, zwane też poza Śląskiem "śląskimi kluskami"
połednie = południe
połfontek, poł fonta = 0,25 kg
połno = pełno
połosprowiać = poopowiadać
połżitko = pośladek
pomaluśku = powoli, po malutku
pomywać = zmywać naczynia
Ponboczek = Pan Bóg, a. Chrystus * Szczynść Boże, łostońcie z Ponboczkiym!
ponć, ponci = pielgrzymka
ponknonć sie = posunąć się * Ponknij sie, niych sie tyż siedna, ławka je przeca szyroko.
popsznioł = uparciuch, maruda * Czamu popszniole niy jysz tyj zupy?
pora = parę * Mom pora kurzikow na przedej!
portmanyj = portmonetka
porzond = ciągle
porzykać = pomodlić się * Trza porzykać za starzika!
poschroniać = pochować * Poschroniejcie wasze graczki z zogrodka, już sie ćmi!
posypka = kruszonka na kołoczu
poszczodek = środek
poszelontać = wstrząsnąć
posznupać = poszukać, a. zarzyć tabaki *
posztopować = zacerować
potek, pociczek = ojciec chrzestny
potka, pociczka = matka chrzestna *
pozor dać = uważać * Dej se pozor na Francka!
pra? = prawda?, naprawdę? rzeczywiście? * Pra, że mi pszejsz?
praje = prawie, na złość
prask = ciżba, tłum
prasknońć = upaść, uderzyć
prastarzik = pradziadek
prastarka = prababcia
prawić = mówić, opowiadać
prawok = grzyb prawdziwek, borowik
prezwoszt = salceson * Niy jydz tego preswosztu, taki je tusty...
prosia = prosię
prozny = pusty
pryko = łóżko
przeca = przecież * Przeca żech ci godoł, że mosz dwa chleby kupić a niy jedyn!
przeciepować = przerzucać
przedsia = przed siebie
przekabacić = przekonać, namówić, wpłynąć na zmianę zdania
przekludzić sie = przeprowadzić się *
przekopyrtnońć się = przewrócić się,umrzeć
przekrony = przekrojony
przepadzity = zachłanny * Niy być taki przepadzity, przeca dwanoście klusek ci styknie!
przichlybek = lizus
przichlybiać sie = podlizywać się
przikludzić = przyprowadzić
przipopa = rów
prziść na krziwe pyski = pokłócić się z kimś
przoć = kochać, lubieć
przychlybek = lizus
przynść z kimś na krziwy pysk = pokłócić się
przichlybiać sie = podlizywać się
psinco = nic, figa z makiem
pszajesz mi? = kochasz mnie? * Komu pszajesz bardzij mamie czy tacie?
pszoć = kochać
ptok = ptak * Francek mo chyba ptoka z tymi gołymbiami, mo ich już chyba ze dwiesta!
puc = tynk
pucować = czyścić, a. tynkować
pucpapior = papier ścierny
puding = budyń
pukać sie = jąkać się
pukel, pukiel = garb * Te pierońskie pultoki mogom mi skoczić na pukelpukeltasza
pukelpukeltasza = tornister * Kamela do koń z pukeltaszom.
puklaty = garbaty
pultok = flejtuch, a. indyk
pulać = siusiać
pulok = "siusiok"
pultok = indyk
purtnońć = puścić bąka
putnia, puciynka = puszka, pudełko
Pyjter = Piotr
pylnonć sie = pobiec * Pylnij sie do sklepu i kup piwo!
pyndala = pedał rowerowy
pyndziałek = poniedziałek
pyndzyjo = emerytura * Starzik już je sztyrnoście lot na pyndzyji.
pyrlik = ciężki młot
pyrsk = na zdrowie (przy toaście), a. cześć
pyrtek = maluch
pyrtnonć = przewrócić się
pywnica = piwnica * Do naszyj pywnice wlezie łoziym cetnorow kartofli.
R
rachować = liczyć * Porachuj, wiela cilipow siedzi na krzoku.
radiska = rzodkiewka
radyjko = radio, radioodbiornik
radzi = zadowoleni * Radziście starko z wnuka?
rafiok = wóz z drewnianymi kołami o żelaznych obręczach
raja = kolejka (np. w sklepie)
rojber = psotnik, chuligan
rajbetka = narzędzie murarskie do równania tynku na ścianie
rajcować = głośnio się zachowywać, wymądrzać się,
rajcula = pyskula * Te rajcula, niy być tako przemondrzało!
rajfeszlos = zamek błyskawiczny * Jo mom rosporek w galotach na rajfeszlos a ty yno na knefle!
rajmatyka, rejmatyka = reumatyzm
rajtować = jeździć konno
rajza = podróż
rajzyfiber = "gorączka" przed podróżą
rałs = wynocha, odejdź, idź sobie!
rant = rów, brzeg czegoś
rapitołza = żaba
raps = zabawa dziecięca "w rapsa"
ratka = racica, noga od świni
rąbnąć, rombnonć = uderzyć, a. wkurzyć się * Ale mnie to rombło!
rechtor, rechtorka, rechtory = nauczyciel, -lka, -ele
rejmatyka = reumatyzm
rewiyr = zwolnienie lekarskie (z pracy)
reż = żyto
richtig, rychtig = naprawdę, rzeczywiście
robić za błozna = żartować z kogoś * Niy robcie nos za błozny!
rod, rada, rade = zadowolony, -na, -ne * Someście radzi z nowego kapelonka?
rola = rodzaj fryzyr, zwinięte włosy na czubku głowy, kok
rolada = płat mięsa wołowego, zwinięte w rulon, duszone
roler = hulajnoga
rolszuły = wrotki
rolwaga = pojazd transportowy na kółkach
roma = wisząca szafka kuchenna (na przyprawy, filiżanka...)
romel = plac odpustowy, miejsce gdzie są karuzele, strzelnice
romplować = rozrabiać, awanturować
rozlajerowany = rozregulowany, rozkręcony
rozsuć = rozsypać
roztomajty = rozmaity, przeróżny * Zawiyrej dźwiyrza, bo po wsi łażom roztomajte cygony i chachary
roztomiły = najdroższy, szanowny
roztopiyrzać się = rozpychać się, szarogęsić się
rozwiyzły, rozwieziony = rozpieszczony, źle wychowany * Ale te dziecka mocie rozwiyzłe!
rożki = iść z rożkami (odwiedzić nowonarodzne dziecko)
ruby = gruby * Mosz za ruby kark, bestoż kragla niy zapniesz,
ruła = rura, piekarnik
ruła mieć = być powolnym
Rus = Rosjanin
Rusyjo = Rosja
rychtować = przygotowywać
ryczka = stołeczek, krzesełko
ryk = płacz, krzyk
ryć się = pchać się, wtrącać się * Ryjesz sie jak Żyd do spowiedzi!
rykol = beksa, maruda
ryl = szpadel
ryma = katar * Ryma mom łod chodzynio po bosoku.
rypnonć = uderzyć
ryszawy = rudy
ryży = rudy
rzać = śmiać się * Czamuś sie tak rzoł w tym kościele?
rzany, rzanny, rżanny, reżny = żytni
rzodki = rzadki
rzigać = wymiotować
rzykać = modlić się * Porzykejcie tyż za mie, starko!
S, Ś
sadzok = ziemniak do sadzenia, a. duży palec u nogi
sagi = nagi, bez ubrania * Łoblyczcie tego bajtla, niych niy loto po sagu.
sak = siatka, torba
sam = tutaj * Przyszołech sam na piwo, bo godajom, że mocie tonie.
schacharzony = zniszczony, zaniedbany
schronić, sroniać = schować * Niy domy rady posroniać tego siana do stodoły.
seblyc, seblykać = rozbierać się * Czamuś sie seblykła, przeca zima tukej?
sebuć, sebuwać = zdejmować buty * Szczewiki trza sebuwać, bo świyżo pomyte.
sebuwacz = urządzenie do zakładania i zdejmowania butów
serwet, serweta = obrus
sfalić = zrzucić
sfronić, sfrocać = zwymiotować
siednonć = usiąść
siemiyniotka = zupa z kmonopii (na Wigilię)
sierotki = stokrotki
sikorki = placki ziemniaczane
sioć = siać * Posiołach tela kwiotkow a yno niykere poschodziyły.
sipieć = padać (drobny deszcz) * Na dworze sztyjc sipi!
siupnąć = przykucnąć, usiąść, a. repetować klasę
siuśka = młoda, niedojrzała dziewczyna
siyń = korytarz, sień
sjechać = zjechać
skalić = sprzedać
skat, szkat = popularna na Śląsku gra w karty.
skiż = z powodu, ze względu na * Skiż ciebie, niy zońdymy na czas.
skoczka = pchła
skopyrlić = zwarzyć mleko
skorkorz = skupujący po domach królicze skórki, wołał: Skorki, skorki skupuja!
skorzok = coś ze skóry np. piłka
skulać = stoczyć się, zwinąć się * Jak Francek godo, to idzie sie skulać ze śmiychy.
skuli = z powodu * Skuli tego pierońskigo komunizmu, momy tak jak momy!
slecieć = spaść
sloz = zszedł * Jo je ciekawo, kedy sleziesz z tego dżewa?
słazić = schodzić
słepać = pić, siorpać, a. pić alkohol
słodek, słodki = schody
słomionka = koszyk ze słomy (np. na chleb)
słożić = złożyć, rozpalić
smark = koza w nosie, a. smarkacz
smażonka = jajecznica
smolić = lekceważyć
smrodziuchy = kwiatki studentki
smyczyć = nieść, ciągnąć, wlec
smykać się = włóczyć się, łazikować
smyndzić = wędzić, kopcić, a. nudzić
snople = cieknące kozy z nosa
somsiek = miejsce w stodole do składowania siana lub słomy
sornik = sarna, jeleń
soroń = dzikus, dziwak
spaśny, spaśno, spaśne = gruby, -a, -e
spatrzeć = załatwić coś komuś * Spacz mi tako luftbiksa.
spieronić = skrzyczeć
spinknonć się = spotkać się
spodek = dolna część czegoś * Dej to do byfyja na spodek.
spodnica = halka
spodnioki = kalesony
spomnieć sie = przypomnieć sobie
sporować = grymasić
sprzezywać = nakrzyczeć na kogoś
srocz = ubikacja
srogi = duży, wielki
srom, sromorta = bieda
sronić = schować
Stanik = Stanisław
stanyć = wstać
stargać = podrzeć
starka, stareczka = babcia
strom = drzewo
staroszek = dziadek
starość (mieć) = mieć problem
stary purt = zgryźliwy człowiek
starzik, starzyk = dziadek
Stazyjo = Anastazja
stow, stowek = staw
stoplany = zmoczony
strup = gojąca się rana, a. drań
strzymp = drań
styknie = wystarczy, dosyć
stynkać = narzekać, jęczeć
suchatelnica = konfesjonał
suć = sypać * Mamo, a Francek nasuł mi piosku za kragel.
suć pierony = przeklinać * Jak sie łojciec ło tym, dowiey, to posujom sie pierony.
swaczyna = podwieczorek
symie = ze mnie * Czamu sie symie śmiejom?
syminać = zdejmować
symnonć = zdjąć, ściągnąć
synek = chłopiec
syr = ser
szac = narzeczony
szaket = marynarka, odświętny garnitur
szalter = załącznik prądu
szałfynster = okno wystawowe
szałot = sałata, sałatka
szaty = sukienka
szczewiki, szczewiczki = buty, buciki
szcziga = czarownica, zła kobieta
szczoda = środa
szczukawka = czkawka
Szczynść Boże = zamiast "Dzień Dobry" lub "Niech będzie pochwalony..."
szczyrbaty = szczerbaty, bez zębów
szczyrkać = dzwonić (np. monetami, zębami)
szczyrkowka = grzechotka
szczyrbok = ktoś szczerbaty, z brakującymi zębami
szelontać = potrząsać
szeslong = tapczan
szewiec = szewc
szipa = szufla
szisbuda = strzelnica
szklok = landrynka * Mamlosz tego szkloka, czyś go łyknył? szkolok, szkolorz = uczeń
szkrobać = skrobać, a. obierać
szkuty = włosy
szlagbal = piłka do palanta, a. palant (dyscyplina sportowa)
szlajać sie = włóczyć się
szlajer = welon
szlajfa, szlajfka = wstążka
szlic = rozcięcie w spódnicy
szlips = krawat
szliżki = kluski ciepane
szlojder = proca
szlus = koniec * Toż na dzisioj szlus!
szlyndzuchy = łyżwy
szłapa = noga, stopa
szłapcug = chodzenie pieszo (żartobliwie, por. szłapa, cug)
szmaciok = piłka szmaciana
szmaciorz = zbieracz szmat
szmary = lanie
szmaterlok = motyl
szmatlać = plątać
sznit = rozcięcie, krój, wzór
sznita, sznitka = kromka, kanapka
sznitloch, sznitlok = szczypiorek * Mosz niypoczosane wosy, choby pieron w sznitloch trzas!
sznora = sznur
sznupać = szukać, a. wąchać, zażywać tabaki (sznuptabaki)
sznupok = poszukiwacz, a. ubrudzone usta
sznuptabaka = tytoń do wąchania
sznuptychla = chusteczka do nosa
szola = szyb, winda w kopalni
szolka = szklanka, filiżanka, kubek
szosyjo = szosa, droga
szpajza = deser, a. pewne deserowe danie
szpangi = wsuwki do włosów, spiski szpanować = napinać, naciągać
szpas = żart
szpasownik = dowcipniś
szperplata = dykta, sklejka
szpicpapior = papier ścierny
szpina = klamra
szpok = szpak
szporobliwy = oszczędny
szporować = oszczędzać * Z pyndzyji wiela niy naszporujecie!
szpotlawy = niezdarny, kulawy
szprajchy = szprychy
szpyndlik = szpilka
szpyndlikorz = ciułacz, a. człowiek drobiazgowy
szpyrhok = wytrych
szpyrka = słonina, skwarka
szrank, szranczek = szafa, szafka * Mamo jak sie godo "szrank" po niymiecku?
szroba = śruba
sztachnonć sie = zaciągnąć się dymem z papierosa
sztajger = sztygar
szteker = wtyczka do prądu
sztof = materiał, dzianina
sztopować = zatrzymywać, a. cerować * Musza te fuzekle posztopować.
sztrom = prąd * Bier kibel i leć po sztrom!
sztabdeka = kołdra
sztachać się = palić papierosa, zaciągać się dymem
sztamfować = ubijać
sztamfer = ubijak (np. do ziemniaków)
szterować = drażnić
sztiglować = stroić się
sztomel = niedopałek papierosa
sztomel pauza = przerwa na papierosa
sztompel = dźwigar, podpierający klocek drewna np. w kopalnianych chodnikach
sztopować = cerować
sztrachecle = zapałki
sztrajchować = malować
sztrekować= przeciagać się
sztrykować = robić na drutach
sztuchnonć = potrącić
sztwierć = ćwierć godziny, kwadrans * Je trzi sztwierci na drugo! (godz. 13.45).
sztyjc = ciągle * Czamu robisz sztyjc to samo?
sztympel = pieczątka
sztyngel = łodyga, łodyżka, szypułka
sztynks = smród
szuminy = piana
szupa = łupina
szus = ktoś szybki
szusblech = błotnik
szuszczeć = szeleścić, trzeć
szwaja = stopa, noga
szwajsfus = śmierdząca noga, grzybica nóg
szwarny, szwarno, szwarne = ładny, -a, -e
szwigrowie = teściowie
szwoczka = krawcowa
szwong = zamach, rozbieg
szychta = dniówka, dzień pracy
szykowny = ładny * Królowa była szykowno ale Śnieżka szykowniyjszo!
ściepać, ściepninć = zrzucić
ściorany = zbrudzony, sponiewierany
ściyrka = zupa zacierka
ślazowć = schodzić
ślimik = ślimak, niezdara
ślimtać = płakać
ślomtać = płakać
Ślonzok, Ślonzoczka = Ślązak, Ślązaczka
ślypia = oczy
ślyść = zejść
śniodać = jeść śniadanie * Trza dobrze pośniodać, coby mieć siyły do roboty.
śmiatek = miotła, miotełka
śmiertka = śmierć, zjawa
śmietonka = śmietana
śmioć sie = śmiać się
śmiyngus, śmiyrgus = lany poniedziałek
śrebny = srebrny
świdraty = zezowaty
świdrzyć = zezować, patrzeć na boki
świtnonć = uderzyc, przewrócić się, umrzeć
świyntojonki = porzeczki
T
tabaka = tytoń
tablet = taca
tabula, tabulka = tabliczka * Tabulki szekulady na roz niy zeżera.
tacik = tatuś
tanksztela = stacja benzynowa
tarte kluski = "śląskie kluski" zwane też "czornymi"
tasia, tasza = torba
taszka = torebka damska * Do babskij taszki wiela sie niy wrazi.
taszlampa = lampa kieszonkowa - latarka
taszyntuch = chusteczka do nosa
taś, taś, taś... = wołanie na kaczki
tatulek = tatuś, a. dziadek
tela, tyla = tyle * A tela mu sie godało, ucz sie!
teliczka = tyle, troszeczkę
tera = teraz, a. smoła
terować = smołować np. dach
terozka, terazki = teraz, aktualnie
Tila, Tilda = Matylda
tinta = atrament
tjoleta = toaletka
toć = oczywiście, naturalnie * No toć, że w Niymcach z jednego jabka zrobiom dwie flaszki wina!
tomata = pomidor
tonkać = moczyć
toni, tońszy = tani, tańszy
topek = nocnik
toplać = moczyć
trefić = spotkać, trafić * Żebych cie już wiyncyj niy trefiył z mojom cerom na zolytach
trocha = trochę
trowa = trawa
Truda, Trudka = Gertruda
truła = trumna
trza = trzeba * Trza pamiyntać, tukej je lepij niż bele kaj!
tuberok = gruźlik
tubera = gruźlica, ostry kaszel
tuberok = gruźlik, człowiek kaszlący
tukej = tutaj
tulpa = tulipan
turnszuły = tenisówki
tuste = tłuste, smalec
tygel, tyglik = rondel, rondelek
tyj, tej = herbata
tyjater = teatr, przedstawienie teatralne
tyrać = latać, biegać, ciężko pracować, być zajętym
tyta = papierowa torebka, a. róg obfitości dla pierszoklasisty
tytka = papierowa torebka * Kaj jedziesz? Do Chebzio tytki lepić! (odpowiadało się żartobliwie)
U
uberiba = kalarepa
uciompany = zakatarzony, z obfitym katarem
ufifrać sie = pobrudzić się
uherski = węgierski
uja, ujek = wujek
ujechać = poślizgnąć się
ukidany = poplamiony * Dej sie pozor przy łobiedzie, bo sie ukidosz nowy ancug.
ukiołznonć = poślizgnąć się
ukroć = ukroić, uciąć * Mamo! Ukryj mi sznita chleba!
umarlok = nieboszczyk
umarty, umrzyty, umrzik = zmarły, nieboszczyk
uniyskorzić sie = spóźnić się
urżnonć sie = uciąć się
usnoplany = zakatarzony
ustoń = przestań * Ustoń już z tym gupim godaniym!
usznupany = ubrudzony (na twarzy,
sznupok = twarz) * Czamu mosz cołko gymba usznupano, jodeś cześnie?
uślimtany = zapłakany
utopek, utoplec = wodnik, wodny duszek
utropa = staranie
utropek = nieborak, oferma
utrzić, utrzyć = obetrzeć
uwachować = upilnować
uwarzić, uwarzyć = ugotować * Trudka, co uwarzisz dzisioj na łobiod, bo jo żur ze szpyrkami.
uważać = akceptować, pochwalać, uważom!
W
wachować = pilnować
wachtyrz = stróż, dozorca
wadzić sie = kłócić się
wajać = narzekać, marudzić
walca = walec, wzór na ścianie
Walek = Walenty
walkować = maglować
walkownia = magiel
wancka = pluskwa, pchła * zygor wancki cisnom = zegarek się spieszy
wander = podróż, wędrówka
wandertasza = torba podróżna, plecak
wandrus = wędrowiec, podróżnik
wartko = szybko, z pośpiechem
waryjot = wariat
warzyć = gotować, robić obiad
waserwoga = poziomica
waszbret = tarka do prania
waszkorb = koszyk wiklinowy
waszkuchnia = pralnia, kuchnia na codzień
waszpek = miednica, miska
wciepnonć, wciepnyć = wrzucić
wdycki = zawsze
weksle = pokwitanie (u kobiet)
wele = loki, pokręcone włosy
werbus = gorol, zwerbowany na Śląsk do pracy
werci cie = opłaca się * Werci sie to kupić?
wertiko = komoda, szafka
weseli = wesele
westa = kamizelka
weta = zakład o coś
wetnymy sie = założymy się
wic = żart, kawał * Powiydz jakigo nowego wica!
wichajster = jakieś urządzenie, ogólna nazwa jakiegoś nieznanego bliżej przyrządu
Wicynt = Wincenty
widełka, widełki = widelec * Dej sie pedzieć, ze zupy widełkami niy zjysz!
wieczerza = kolacja
wieczerzać = jeść kolację
wiela = ile * Wiela je sztyry dodać łoziym?
wiela je godzin? = która godzina?
wieprzki = prosiaki, a. agrest
wilgły = wilgotny
wilijo = wigilia
Wiluś, Wilym = Wilhelm
winkel, winkiel = róg
wiyrch = góra, coś wyżej
wloć = wlać, a. uderzyć
wodzionka = zupa z wody, chleba i przypraw
wojok = żołnierz
wongel, wongle = węgiel * Ujek Francek kopie wongel a po robocie kopie fusbal.
woniać = wąchać, pachnieć * Co tak zawoniało parfinym? Idziesz na zolyty czy co?
wonianie = wąchanie
woszt = kiełbasa * Z drogi Niymce z marmeladom po Poloki z wosztym jadom! (powiedzenie)
wosztlik = kiełbaska
wparzyć = wbiec, wejść nagle
wrazić = włożyć
wrazidlaty = wścipski
wrażować = wkładać * Niy wrażuj tam pazurow, bo ci je prziczasnom!
wreć = gotować się
wszorz = brudas
wyciepnonć = wyrzycić
wycyckać = wyssać, a. wykorzystać
wydać sie, wydować sie = wyjść za mąż * Jak sie bydziesz wydować, zabijymy wieprzka.
wydano = zamężna * Ta Agnys łod Alojza to już je wydano czy jeszcze panna?
wyduldać = wypić
wyglancowany = wyczyszczony, odświętnie ubrany
wyhuśtać = wykorzystać, wyrzucić
wyjscać sie = wysikać się, oddać mocz
wykludzić = wyprowadzić
wyklupać = wytrzepać
wylazować = wychodzić
wymionczko = wymiono np. od krowy
wynokwiać = wydziwiać, wymyślać, wariować
wypaplać = wygadać
wyparzić skąd = wybiec, uciec
wyro = łóżko
wyrobiać = wydziwiać, wariować * Co łoni wyrobiajom, w sztyrech na jednym kole?
wyrychlać sie = pchać się, robić bez zastanowienia
wysiady = odwiedziny, plotki
wysłepać = wypić
wyszkrobiony = nakrochmalony
wyszkyrtany = zużuty
wysztiglowany = wystrojony
wysztudiyrować = wymyślić coś, wykombinować
wywiórka = wiewiórka
wyzgerny = ładny, zgrabny
vidyjo, widyjo = video
y
Yma = Emma * Yma, yno sie tak gupie nazywo, ale to naprowdy gryfno dziołcha.
yno, yny = tylko * Yno robota, yno robota .. a pijyndzy niy widać!
ynta, yntka = upadek, skok do wody * Jak szczelisz na tym kole ynta, to mi potym z bekym niy przyłaź!
Ywald = Ewald
Z, Ż
za dwoje = forma grzecznościowa, zwracać się do kogoś w drugiej osobie liczby mnogiej np. Kaj idziecie? (Gdzie Pani/Pan idzie?)
za jedno = mówić komuś "per ty", być z kimś na "ty"
za niyboszczki Polski = w przedwojennej Polsce (1918=1939) za staryj Polski = w przedwojennej Polsce
za troje = forma grzecznościowa, zwracać się do kogoś w trzeciej osobie liczby mnogiej np. Kaj łoni idom? (Gdzie Pani/Pan idzie?)
za tela, za tyla = za dużo, wystarczająco * Już niy nośjabek, momy ich za tela!
za staryj piyrwy, za starego piyrwy = dawniej * Za starego piyrwy ludzie byli pobożniyjsi.
zababrany = zabrudzony
zabulić = zapłacić * Za moplik zabulołech kupa pijyndzy.
zachciołka = zachcianka
zachciywny = mający zachcianki
zachichrać sie = zaśmiać się
zachorzeć = zachorować
zachrapociały, zachrapniynty = zachrypnięty
zaciepnonć = zarzucić
zacisnonć = zawalić sprawę
zaćmić sie, zećmić sie = ściemnić się * Gibnij sie z tom robotom, bo sie zećmisz!
zadek = tył, tyłek
zadni = tylni
zaglondać = patrzeć, przypatrywać się
zaklupać = zapukać * Zaklupej na łokno, co ci łotworza.
zalycki = wspominki za zmarłych np. w Zaduszki
zamtowy = zamszowy
zandale = sandały
zaprził sie = zaparł się
zaroz, zarozki = zaraz, natychmiast
zarościały, zaruściały = zardzewiały
zasioty, zasiony = zasiany, obsiany
zasmyczyć = zaciagnąć, zawlec
zasuć = zasypać
zauszniki, zauszniczki = kolczyki
zawalaty = niezdara
zawrzyty = zamknięty
zazdroska = firaneczka na okno
zbamoncić =ogłupić
zbulić = zburzyć
zdrzadło, zdrzadełko = lustro, lusterko * Pokoż zdrzadełko, musza sie poczosać.
Zefek, Zeflik = Józef
zegłowek = poduszka (por. zogowek)
zegroda = ogród
zejscać sie = posikać się
zelter = woda sodowa
zemlyty = zmielony
zesel = fotel
zeslik = fotelik
zeżyrny = łakomy, dużo jedzący
zgłobić, zgobić = narozrabiać
zgłobnik, zgobnik = rozrabiaka, niegrzeczne dziecko
zgniłek, zgniły = leniwy, leń
zgnity, zgniyły = zgniły zic = siedzenie (np. w rowerze) * Łod twardego zica boli mie żić.
zicnąć = usiąść * Zicnijcie sie,
zicherka = agrafka
Ziga, Ziguś = Zygmunt
zimnioki = ziemniaki
zista = ciasto, babka piaskowa * Skuli moich dziecek, w kożdo sobota pieka zista.
złociok, złotek = złotówka
zmaraszony = zbrudzony
zmaścić = popsuć, zawalić sprawę
zmazany = brudny
zmierzły = nerwowy, zgryźliwy * Ze zmierzłym chopym ciynżko szczimać!
znojść = znaleźć
zogibka = falbanka
zogowek, zygowek, zogowka, zogoweczek = poduszka
zogrod, zogrodek, zogrodka = ogród
zokel, zokiel = lamperia
zoki = skarpetki
zola = podeszwa
zolycić = zalecać się
zolytnik = zalotnik, narzeczony
zolyty = zaloty
zoł wi zoł = tak czy tak, tak czy inaczej * Jo cie chyca zoł wi zoł!
zołza = sos
zonść = zajść * Jo zońda do sklepu i kupia szekulada.
zonynbrele = okulary słoneczne
zopaska = fartuch
zorta = gatunek, odmiana
zowistny = zazdrosny
zowiść = zazdrość, złość
zowiścić = zazdrościć * Niykere "polske Niymce" zowiszczom, że tera u nos je lepij.
zowitka = panna z dzieckiem
zwrocać = wymiotować
zwyrtać = obracać
zygor = zegar
zymfciok = słoik po musztardzie, używany jako szklanka
zynft = musztarda
żadny = brzydki
żarnij = rozpal, zapal światło
żdżały = dojrzały * Nasze tomaty coroz bardzij żdżalejom.
żdżadło, żdżadełko = lusterko
żeleźniok = piec żelazny, tzw. "koza"
żelozko = żelazko
żgać, żgnąć = ukłuć
żić = tyłek, pupa * np. Nakopać do rzici!, a. nieudacznik
żodyn = nikt, żaden * Żodnymu nikaj niy bycie lepij niż w doma!
żur = rodzaj zupy na zakwaszonej mące z ziemniakami
żurok = garnek do żuru, a. kobieca chustka, zawiązana "na żurok"
żymlok = bułczanka
żymła = bułka
żyniaczka = ślub, zamążpójście
 (do góry strony)
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
Grupa GMI
